Ankara kulisi: Son sözü onlar söyleyecek

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin yarınki görüşmelerinin ardından son rötuşları yapılacak seçim ittifakının ana hatları netleşti. Partilerin tercihlerine göre, tüm ittifak modelleri yasa metnine yazılacak. İsteyen parti, istediği modelle ittifak yapacak. Sistem, isteyene karma ittifak yapmayı da sağlıyor. Buna göre, AK Parti, MHP ile aynı sütunda açık ittifak yaparken, aynı anda BBP ve SP gibi partilerin adaylarını kendi listesinden aday gösterebilecek. İttifak partilerinin ikisine birden aynı anda mühür basılsa da oyların geçerli sayılması çok tartışılacak.

AK Parti ile MHP’nin kurmaylarından oluşan seçim ittifakı komisyonunun, belli noktaya getirdiği ve önümüzdeki haftalarda yerel seçim paketinin içinde TBMM’ye sevk edilmesi beklenen, “seçim ittifakı” tüm formüllerin içinde yer aldığı, partilere birden fazla seçenek sunan, bu nedenle de karmaşık görünen bir metne dönüştü. Metinde yer alan tüm düzenlemeler, ittifak yapmayı düşünen partilere avantaj sağlamaya dönük olarak planlandı. Özellikle ittifak yapan partilerin yan yana yer alan sütunları içine birden fazla mühür basılması durumunda, oyların geçerli sayılması eleştirilere hedef oldu.

ÇOKTAN SEÇMELİ

Edinilen bilgiye göre, bir bölümü daha önce kamuoyuna yansıyan seçim ittifakında, dünya örnekleri incelendikten sonra, tüm ittifak seçeneklerinin yer aldığı “farklı bir model” benimsendi. Buna göre, tüm ittifak modelleri yasa metnine yazılacak. İsteyen, istediği ittifak modelini seçebilecek. Daha önemlisi, isteyen partiler karma ittifak da yapabilecek. Buna göre, bir partiyle ayrı liste, bir başka partiyle ortak liste ittifakı yapabilecek ve bu yasal açıdan sorun oluşturmayacak. Bu formül, AK Parti ile MHP’nin planladığı ittifak için en uygun formül olacak. İki parti, yan yana iki sütunda blok olarak ittifak oluşturup, üzerine ana logo ile ittifakına isim verecek. Ancak AK Parti, BBP ve SP gibi aldıkları oy oranları milletvekili çıkarmaya yeterli olmayan partileri, bu yapının içine almak isterse, bu kez onlardan bir veya iki ismi kendi listesinde aday göstererek seçime gidebilecek.

İSİMSİZ İTTİFAK

ZORUNLU PROTOKOLHazırlanan çok seçenekli modelde, “isimsiz ittifak” yapma olanağı da bulunacak. Buna göre, iki ya da daha fazla parti, ittifak yaptığında isterlerse, pusulada bir ittifak çatısı altında yer almayabilecek. Her parti bağımsız olarak seçime girmiş gibi davranacak. Ancak oyları ortak sayılacak. Bunların ittifak sayılması için seçimlerden önce, YSK’ya belirtilen süre içerisinde “ittifak deklarasyonu veya protokolü” vermeleri gerekecek. Bu, ittifakın kabul edilmesi için yasal zorunluluk olacak.

İttifak yapacak partilerin yayınlayacağı deklarasyonda, hangi ilkeler doğrultusunda biraya gelindiği yazılacak. Ortak listeyle mi, ayrı listelerle mi seçime gidildiği gibi ittifak modelleri belirtilecek. İttifaka neden ihtiyaç duyulduğuna dair ittifak deklarasyonu veya protokolünü yayınlamak ve YSK’ya vermek zorunlu olacak. Ancak ittifakın “seçim beyannamesi” hazırlaması zorunlu olmayacak. İsteyenler, seçime dönük vaatleri içeren ayrı bir seçim beyannamesi hazırlayabilecek.

GEÇERSİZ OY SAYILMAYACAK

Seçim ittifakı yapan partilerin bulunduğu sütunlara, birden fazla mühür basılırsa, o oy iptal olmayacak. Bugünkü uygulamada partinin sütunun dışına taşmayan birden fazla mühür, geçerli sayılıyor. Bu uygulamada, tüm ittifak tek sütun sayılacağı için örneğin hem AK Parti, hem de MHP’ye oy verilmiş bile olsa, bu oy geçerli tek oy sayılacak. Bu oy ittifaka yazılacak. Ancak, hangi partinin hanesine yazılacağı ise partilerin aldıkları oy oranlarına göre, kararsız seçmenin dağıtılma yönteminde olduğu gibi paylaştırılacak.

SON SÖZ LİDERLERİN

Ayrı listeler ile seçime gidildiğinde dağılım D’hont sistemine göre yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki ittifaka ilişkin parti amblemleri olup olmamasına iki lider karar verecek. Pakette, artık oyların değerlendirilmesi ve hazine yardımının paylaşılması gibi hükümler de yer alacak. İki liderin bu önerilerden değiştirilmesini istediği olursa, önümüzdeki hafta metinde değişiklik yapılacak.